Wypalenie zawodowe u nauczycieli

            Często możemy spotkać się z twierdzeniami, że długotrwała praca wiąże się ze zjawiskiem wypalenia zawodowego. Po tylu latach pracy nie mam już motywacji, jestem wypalony(a) zawodowo. Nic mi się nie chce, ma złego szefa, koleżanki też nie są mi bliskie to znaczy mam wypalenie zawodowe. H. Sęk pisze: „Podczas gdy każdy może doświadczać stresu, wypalenia mogą doświadczać tylko ludzie, którzy rozpoczynali swoją pracę zawodową mając wzniosłe cele, duże oczekiwania i silna motywację – ludzie, którzy spodziewali się czerpać ze swojej pracy poczucie znaczenia. Osoba, która nie ma na początku takiej motywacji, może doświadczać stresu związanego z pracą, ale nie wypalenia”[1].

            Zawód nauczyciela jest zawodem zaufania publicznego. Osoby rozpoczynające pracę w tym zawodzie z zasady są pełne optymizmu, pomysłów i gotowości do wyzwań. Wypalenie zawodowe może dotyczyć każdej grupy zawodowej i każdego zawodu. Na wypalenie zawodowe narażone są bardziej osoby pełniące funkcje stresogenne (menadżerowie, lekarze, nauczyciele, policjanci). Wynika to z oczekiwań społecznych związanych z wykonywaną pracą jak również leży po stronie zasad panujących w danej organizacji.

            Pojęcie wypalenia zawodowego po raz pierwszy pojawiło się za sprawą psychiatry H. J. Freudenberga. Opisał on syndrom wypalenia który, charakteryzuje się poczuciem psychicznego i fizycznego wyczerpania, poczuciem chronicznego znudzenia, skłonnością do izolowania się i tłumienia emocji[2].

            Wykonywanie stałej, monotonnej pracy w ciągłym stresie, bez umiejętności lub możliwości zmiany pracy lub organizacji pracy, zniechęcenie, znużenie, brak perspektyw rozwoju i poczucie osamotnienia lub niezrozumienia przez innych sytuacji jednostki może prowadzić do wypalenia zawodowego. Wypalenie zawodowe powstaje w wyniku przeciążenia emocjonalnego i/lub fizycznego. Na wypalenie zawodowe mają wpływ takie czynniki jak: wiek, płeć, staż pracy w danej organizacji, charakter pracy, relacje z innymi pracownikami, brak możliwości realizacji swoich planów i ambicji zawodowych, brak możliwości podnoszenia kwalifikacji, brak możliwości awansu, stres związany z wykonywana pracą, brak współpracy z przełożonymi.

[1]H. Sęk, Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 38

[2] B. R. Kuc, J. M. Moczydłowska , Zachowania organizacyjne, Difin, Warszawa 2009, s. 113

Wypalanie zawodowe nauczyciela ma znaczący wpływ na jakość i sposób przekazywania wiedzy, jego otwartości i gotowości na pomoc w rozwiązywaniu problemów uczniów.